Każdego dnia ludzie na całym świecie wypijają około dwóch miliardów filiżanek kawy. Niektórzy nie wyobrażają sobie bez niej życia, inni nie rozumieją, o co tyle hałasu, a jeszcze inni chętnie dodaliby sobie energii, lecz kawa wywołuje jedynie podenerwowanie. Na czym polega sekret kofeiny? Opowiemy Ci o tym w artykule!
Wysoka i niska wrażliwość na kofeinę oraz ryzyko, że nie przyniesie ona pożądanego efektu, zależy od wielu czynników. Jednym z nich są Twoje geny!
W tym wpisie na blogu dowiesz się, jakie mogą być inne przyczyny tego stanu rzeczy, a także poznasz smaczne i zdrowe alternatywy dla kawy oraz sposoby na utrzymanie wysokiego poziomu energii bez kofeiny.
Dlaczego kofeina na Ciebie nie działa
Lubisz ten smak, ale przypływ energii nie przychodzi? Kofeina może nie działać na Ciebie pobudzająco z kilku możliwych przyczyn:
Twój organizm jest do niej za bardzo przyzwyczajony.Dawno temu twoja pierwsza w życiu kawa na pewno dała Ci energetycznego kopa i sprawiła, że miałeś(-aś) ochotę dokonywać rzeczy niemożliwych. Dość szybko jednak Twój organizm się do niej przyzwyczaił. Postaraj się ograniczyć spożycie kawy, a po pewnym czasie organizm odzyska naturalną wrażliwość na kofeinę.
Palisz papierosy. Metabolizm kofeiny jest u palaczy prawie dwukrotnie szybszy. Jeśli chcesz poczuć energię kofeiny, po prostu rzuć palenie!
Bierzesz leki lub suplementy. Antybiotyki, antydepresanty, leki rozszerzające oskrzela oraz leki przeciwpsychotyczne mogą wchodzić w interakcje z kofeiną. Podobnie zresztą jak wapń, echinacea (jeżówka), melatonina, magnez czy czerwona koniczyna.
Twoje geny. Jeśli kawa powoduje, że czujesz niepokój, rozdrażnienie albo zwyczajnie nie czujesz się dobrze, może to oznaczać, że źle tolerujesz kofeinę. A o tym do pewnego stopnia decydują geny. Przyjrzyjmy się temu bliżej!
Kofeina a geny
Kofeina jest metabolizowana w wątrobie przez enzym CYP1A2, a genem odpowiedzialnym za jego syntezę jest CYP1A2.
Niekorzystny wariant genetyczny genu CYP1A2 oznacza wytwarzanie mniejszych ilości enzymu i wolniejszy metabolizm kofeiny. Nosiciele tego wariantu silniej odczuwają działanie kofeiny, ale jednocześnie są bardziej narażeni na związany z tym skok ciśnienia krwi.
Korzystne warianty genu CYP1A2 są z kolei związane z szybkim metabolizmem kofeiny. U nosicieli tego wariantu wpływ kofeiny nie utrzymuje się długo, ale jednocześnie ich podatność na podwyższone ciśnienie krwi jest niższa.
Bycie nosicielem/nosicielką niekorzystnych wariantów genowych nie oznacza jednak, że od razu musisz zrezygnować z ulubionego porannego rytuału!
Jest to raczej sygnał, że warto uregulować spożycie kawy i wprowadzić inne nawyki podnoszące poziom energii.
Energia bez kofeiny
Kofeina to tylko jeden z wielu sposobów na dodanie sobie energii. Oto szereg wskazówek, które pomogą Ci utrzymać skupienie i wydajność przez cały dzień!
Aktywność fizyczna. Poranny trening, przyjemne rozciąganie lub spacer po posiłku pobudzą krążenie i poprawią koncentrację.
Zakaz korzystania z telefonu przed snem.Korzystanie ze smartfona, tabletu lub czytnika ebooków przed snem ma negatywny wpływ na jakość snu i prowadzi do obniżenia koncentracji następnego dnia.
Spanie przy odsłoniętych oknach. Ludzki organizm jest zestrojony z cyklami natury, a działanie światła o wschodzie słońca pomaga organizmowi rozpoznać, że nadszedł czas, aby się obudzić.
Ziołowe wzmocnienie. Ginkgo biloba (miłorząb japoński), żeń-szeń, olejek rozmarynowy, cynamon i mięta mogą działać pobudzająco na zdolności poznawcze i koncentrację.
Pamiętaj o nawodnieniu. Uczucie pragnienia to znak, że Twój organizm jest już odwodniony, a to negatywnie wpływa na wiele funkcji, w tym na koncentrację.
Zdrowe odżywianie. Aby zapewnić sobie długotrwały dopływ energii, skup się na zapewnieniu sobie w diecie błonnika, owoców i warzyw. Zbyt duża ilość węglowodanów prostych lub przetworzonych (takich jak chleb, makaron, ciastka) wywołuje uczucie ospałości!
Wietrzenie pomieszczeń. Stęchłe i ciepłe powietrze może powodować senność i ospałość. Otwórz okna, aby wpuścić więcej tlenu i obudzić mózg.
Ekspozycja na słońce. Brak witaminy D może powodować zmęczenie, dlatego zadbaj o (zdrową!) dawkę słońca, a zimą rozważ suplementację.
Głośny śpiew.Masz zły nastrój i brakuje Ci energii? Zaśpiewaj! Śpiewanie podnosi poziom energii i ogranicza zmęczenie. Jeżeli jednak wolisz trzymać swoje talenty wokalne w tajemnicy, wystukiwanie rytmu daje ten sam efekt.
Drzemka. Zrób drzemkę po obiedzie – wystarczy 20–40 minut. Poczujesz się wypoczęty(-a), ale nie zaśniesz na tyle głęboko, żeby po obudzeniu zastanawiać się, który to dzień tygodnia.
Śmiech do rozpuku! Widzisz śmieszny mem? Przezabawny filmik? Nie powstrzymuj się – śmiej się do rozpuku. Od razu poczujesz przypływ energii – dobry śmiech jest bowiem jak dobre rozciąganie: poprawia krążenie, podnosi tętno i przyspiesza oddech.
Najlepsze zamienniki kawy
Jeśli okaże się, że kofeina nie działa na Ciebie optymalnie, nie martw się – jest wiele doskonałych zamienników Twojego ulubionego napoju.
Zamienniki kawy podobnie wyglądają i smakują, ale zawierają niewiele kofeiny lub nie zawierają jej wcale. A co najlepsze – zapewniają dodatkowe korzyści zdrowotne!
- Napój z cykorii jest najbardziej popularny, ponieważ jest w smaku najbardziej zbliżony do zwykłej kawy. Wspomaga trawienie i jest bogaty w inulinę – nierozpuszczalny błonnik, który korzystnie działa na zdrowe bakterie w jelitach.
- Złote mleko to orientalna korzenna mieszanka imbiru, cynamonu, kurkumy, czarnego pieprzu oraz opcjonalnie kardamonu i wanilii. Kurkumina zawarta w kurkumie ma silne działanie przeciwzapalne.
- Kawa żołędziówka przypadnie do gustu wielbicielom nowych smaków. Charakteryzuje się ona naturalną słodyczą oraz goryczką budzącą skojarzenia z kawą, dopełnioną ziemistym posmakiem.
- Herbata przeznaczona jest dla tych, którzy chcą stopniowo ograniczać kofeinę. Chociaż zawartość kofeiny w czarnej czy zielonej herbacie jest niższa o mniej więcej połowę w porównaniu do kawy, to i tak napój ten może mieć działanie pobudzające. Herbata jest także silnym przeciwutleniaczem.
Kofeina – wady i zalety
Kofeina nie tylko pobudza i stawia na nogi. Badania pokazują, że ma całkiem obiecujące właściwości prozdrowotne.
Przyjrzyjmy się zatem, jak osoby regularnie pijące kawę mogą skorzystać na swoim nawyku – i co może się stać, jeśli przesadzisz z kofeiną:
Odkrycie swoich predyspozycji genetycznych i przestrzeganie zaleceń naszych ekspertów pomoże Ci cieszyć się kawą bez konsekwencji albo znaleźć zdrowe alternatywy, które pomogą ci zachować dobre samopoczucie przez cały dzień.
Zrób badanie DNA MyLifestyle, aby dowiedzieć się, jak metabolizujesz kofeinę, i otrzymać mnóstwo innych przydatnych informacji na temat funkcjonowania Twojego organizmu!
