Stres jest nieuniknionym elementem współczesnego, dynamicznego życia. Właśnie dlatego umiejętność rozpoznawania nadmiernego stresu i radzenia sobie z presją jest tak istotna przy pokonywaniu codziennych wyzwań!
Ludzie radzą sobie ze stresem na różne sposoby. Kiedy zbliża się termin oddania artykułu, który właśnie czytasz, zazwyczaj czuję się:
- albo skrajnie zestresowana i zamartwiam się wszystkim! Nie wiem, czy uda mi się skończyć pisanie tekstu na czas. Czemu nie zabrałam się wcześniej do pisania?! Chyba nigdy nie pójdę po rozum do głowy. Fido, przestań szczekać, nie mogę się skupić!
- albo pełna energii i motywacji. To dla mnie nie pierwszyzna – tym razem też to zrobię. Dość ociągania się, zabierajmy się do pracy!
- albo spokojna jak kwiat lotosu. Nic się nie dzieje. Wszystko będzie dobrze, nawet jeśli została mi tylko godzina. Na pewno coś wymyślę albo znajdę jakąś wymówkę. Nie rozumiem, czemu ludzie się zawsze tak martwią.
Skoro jednak sytuacja jest zawsze taka sama, to od czego zależy to, jak na nią zareaguję? Od tolerancji na stres.
W tym artykule opowiem, co oznacza tolerancja na stres, w jaki sposób wpływają na nas różne poziomy tolerancji na stres, co to wszystko ma wspólnego z naszymi genami i jak możemy sobie z tym poradzić.
A jeśli nie interesuje cię teoria, przedstawię test DNA, który może odkryć twoje predyspozycje do stresu oraz szereg innych czynników, które mają istotny wpływ na twoje zdrowie i samopoczucie:
Tolerancja na stres i dlaczego warto znać jej poziom u siebie
Niższa tolerancja na stres oznacza, że szybciej się irytujemy i frustrujemy drobnymi trudnościami, a rozładowanie napięcia przychodzi nam trudniej.
Stres to miecz obosieczny. Będąc źródłem adrenaliny, może nas motywować i poprawiać nasza koncentrację. A jednocześnie może być przytłaczający i szkodliwy.
Regularne przekraczanie granic naszej tolerancji na stres może prowadzić do stanów lękowych, ataków paniki, problemów ze zdrowiem i innych przewlekłych trudności.
Ponieważ jednak stres jest doznaniem subiektywnym, często bagatelizujemy niektóre stresogenne czynniki, przekonani, że „przecież nie powinno mnie to stresować”. Pamiętaj, że w stresie nie chodzi o to, czy coś się „powinno” albo „nie powinno” – jeżeli coś cię stresuje, koniecznie trzeba się tym zająć.
Objawy nadmiernego stresu
Co zatem dzieje się, gdy jesteśmy nadmiernie zestresowani? Mogą u ciebie wystąpić następujące objawy:
- Bezsenność
- Lęk i niepokój
- Depresja
- Osłabienie układu odpornościowego
- Utrata apetytu
- Nadużywanie środków odurzających
- Osłabienie zdolności do podejmowania decyzji
- Trudności z pamięcią
- Niezdolność do kontrolowania impulsów i regulowania zachowania
Jednak najbardziej niebezpiecznym aspektem nadmiernego stresu nie jest jeden konkretny objaw, lecz połączenie ich wszystkich, które sprawia, że czujesz się przytłoczony(-a) i przegrany(-a).
Czy wysoka tolerancja na stres jest powodem do radości?
Jeżeli udało ci się wyeliminować wszystkie stresory ze swojego życia, to odpowiedź na to pytanie brzmi „tak”.
Jest to jednak mało prawdopodobne, więc twoja wysoka odporność na stres jest raczej nabytym mechanizmem radzenia sobie.
To nie jest dobry znak. Ważne jest bowiem, abyśmy czuli pilność sytuacji krytycznych, a jednocześnie byli świadomi własnych ograniczeń i potrafili zauważyć narastającą wokół nas presję.
Jeśli twoja tolerancja na stres jest zbyt wysoka, jest bardziej prawdopodobne, że:
- przeceniasz swoją zdolność do realizacji zadań,
- uznajesz ciągłą presję za coś normalnego,
- brakuje ci empatii wobec osób doświadczających stresu, które nie radzą sobie z wysoce stresującym otoczeniem,
- wolisz godzić się na dysfunkcje zamiast eliminować stresory,
- ignorujesz potrzebę odpoczynku i regeneracji, co negatywnie wpływa na twoją wydajność.
Jeśli twoja tolerancja na stres jest zbyt wysoka, jest mniej prawdopodobne, że:
- zwrócisz się do kogokolwiek o pomoc, ponieważ zwyczajnie „nie widzisz problemu”,
- ustalisz, co jest źródłem stresu, a zamiast tego będziesz jedynie leczyć objawy,
- zmienisz swoje zachowanie, gdy ktoś wskaże ci twoje słabe punkty.
Jak geny wpływają na zdolność radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami?
To, czy presja działa na nas motywująco, czy załamująco, zależy częściowo od naszych genów.
Pozwól, że przedstawię ci gen COMT. Koduje on enzym COMT, który rozkłada substancje chemiczne wytwarzane w organizmie w stresującej sytuacji: dopaminę, adrenalinę i noradrenalinę.
W zależności od posiadanego wariantu genu COMT wytwarzany przez organizm enzym COMT może być bardzo aktywny lub nie.
Bardzo aktywny enzym COMT oznacza większą ilość tego enzymu rozkładającą hormony i przywracającą szybciej równowagę w organizmie.
Z kolei obniżona aktywność enzymu COMT i wolniejszy rozkład dopaminy i adrenaliny oznacza ryzyko kumulowania się hormonów stresu i wypychania organizmu poza optymalne granice jego funkcjonowania.
12 sposobów na radzenie sobie ze stresem
Czy zatem chcesz przejąć kontrolę nad stresem? Oto 12 sposobów na radzenie sobie ze stresem do wypróbowania.
1. Ćwiczenia oddechowe
Badania wykazały, że skupienie się na oddechu lub zmiana sposobu oddychania może mieć duży wpływ na ogólny poziom stresu. Techniki oddechowe mogą uspokoić ciało i umysł w ciągu zaledwie kilku minut.
Płytki oddech jest związany ze stresem, natomiast głębokie oddychanie natlenia krew i oczyszcza umysł.
2. Mindfulness i medytacja
Mindfulness, inaczej uważność, to praktyka mająca na celu osiągnięcie większej świadomości obecnej chwili. Polega na świadomym skupieniu się na „tu i teraz”.
Praktykowanie uważności i medytacji może znacząco i pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne.
3. Zbilansowana dieta
Nieprzetworzona dieta bogata w owoce i warzywa, zdrowe białko i tłuszcze sprzyja poczuciu szczęścia, zadowoleniu z życia, dobrostanowi fizycznemu i lepszemu zdrowiu psychicznemu.
Jak to wygląda w praktyce? Weźmy na przykład dietę śródziemnomorską: owoce, warzywa, oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, jogurt i sery, orzechy, produkty pełnoziarniste, owoce morza i chude mięso. Pamiętaj też o wodzie!
Unikaj produktów, które zapewniają chwilową przyjemność, ale na dłuższą metę szkodzą, takich jak słodycze czy alkohol.
4. Ogranicz spożycie kofeiny
Nadmiar kawy może nasilaćstany lękowe i niepokój, ponieważ kofeina zakłóca sen i przyspiesza tętno. Wypicie kawy do 6 godzin przed pójściem spać może skracać długość snu i obniżać jego jakość. Zamiast kawy spróbuj herbaty ziołowej o działaniu uspokajającym, np. zawierającej rumianek, miętę pieprzową czy lawendę.
5. Odpowiednia ilość i jakość snu
Badania wykazały, że osoby wyspane są bardziej zadowolone z życia.
Zaburzenia snu mogą prowadzić do wahań nastroju, stanów lękowych i niepokoju, trudności w regulowaniu emocji i nawracających negatywnych myśli.
Dla utrzymania optymalnego stanu zdrowia osoba dorosła potrzebuje co noc przeciętnie 7–9 godzin snu. Opracowanie harmonogramu snu i odprężającego rytuału przed pójściem spać może zdziałać cuda.
6. Kontakty z rodziną i znajomymi
Osoby pielęgnujące dobre i głębokie relacje z innymi czują się lepiej, są bardziej zadowolone z życia i jego jakości.
Posiadanie sieci wsparcia złożonej z kolegów i koleżanek z pracy, przyjaciół i krewnych pomaga lepiej radzić sobie ze stresem, smutkiem, utratą pracy i chorobą.
7. Zajęcia redukujące stres
Kiedy czujesz nadmiar stresu, spróbuj poszukać przyjemności w prostych rzeczach, które poprawiają ci nastrój. Może to być malowanie, czytanie książek, spotkania z przyjaciółmi lub przebywanie na łonie natury, praktykowanie medytacji lub jogi, praca w ogrodzie lub projekt zmiany wystroju domu.
Szczególnie dobrym sposobem na budowanie poczucia radości i spełnienia są zajęcia i aktywności, które angażują twoje umiejętności, np. gotowanie czy taniec.
8. Słuchanie relaksującej lub skocznej muzyki
Muzyka to doskonałe lekarstwo na stres. Słuchanie ulubionych utworów przed stresującą sytuacją pomaga wyregulować reakcję organizmu na stres i szybciej się zregenerować.
9. Regularna aktywność fizyczna
Ćwiczenia fizyczne zmniejszają lęk i niepokój, łagodzą stany depresyjne i negatywny nastrój oraz pomagają poczuć się szczęśliwym.
Zadbaj o to, aby codziennie mieć trochę czasu przynajmniej na spacer. Pomoże Ci to obniżyć poziom stresu, uwolnić napięcie i poprawić nastrój.
Im większa będzie twoja aktywność, tym więcej zauważysz korzyści!
10. Pisanie dziennika lub pamiętnika
Dziennik lub pamiętnik jest bezpiecznym miejscem do przetwarzania własnych myśli i emocji, a także do dokumentowania narastającego stresu. Prowadzenie go może pomóc ci lepiej zrozumieć przyczyny stresu i stwierdzić, co możesz zmienić.
11. Akceptacja rzeczy, na które nie mamy wpływu
Nie zawsze da się wpłynąć na trudną sytuację. Dlatego spróbuj skupić swój czas i energię na rzeczach, nad którymi masz kontrolę, takich jak starania i nastawienie – i pomóż sobie w poprawie samopoczucia.
12. Myśl pozytywnie
Praktykowanie wdzięczności pozwala nam poczuć się szczęśliwszymi. Spróbuj spojrzeć optymistycznie na życie i wyrażać wdzięczność za drobne rzeczy, takie jak długi spacer w słoneczny dzień, kubek gorącej czekolady czy możliwość przytulenia się z kimś bliskim.
Możesz prowadzić dzienniczek wdzięczności, który pomoże ci nauczyć się skupiać myśli na tym, co w życiu pozytywne.
Dowiedz się, co negatywnie wpływa na twoje zdrowie psychiczne
Jeśli chcesz poznać swoje predyspozycje genetyczne związane z działaniem pod presją, sezonowymi zaburzeniami nastroju, radzeniem sobie ze stresem, poziomem lęku, wzorcami snu, wynikami w sporcie, poziomem witamin w organizmie i innymi cechami, wykonaj nasz test DNA MyLifestyle.
Wyniki testu DNA MyLifestyle powiedzą ci, na co należy zwrócić szczególną uwagę, a dodatkowo otrzymasz przydatne zalecenia dotyczące radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami w zgodzie z twoimi wrodzonymi predyspozycjami!
